MKE 20 mm Yakın Hava Savunma Sistemi (CIWS): Teknik ve Operasyonel Bir Değerlendirme

Times Of Defence Yazarı – Öğr. Gör. Ömer Memoğlu – 09 Aralık 2025

MKE tarafından geliştirilen 20 mm Yakın Hava Savunma Sistemi (CIWS), Türk Deniz Kuvvetleri’nin gemi konuşlu son nokta hava savunma ihtiyacını yerli ve millî imkânlarla karşılamayı hedefleyen kritik bir savunma platformudur. Yakın hava savunma sistemleri (CIWS) modern harp ortamında gemi, üs, kritik tesis ve yüksek değerli platformların hayatta kalmasını doğrudan belirleyen en kritik savunma bileşenlerinden biridir. Önemleri hem tehdit spektrumunun genişlemesinden hem de günümüz savaşlarının hız, yoğunluk ve çoklu alan karakterinden kaynaklanmaktadır.

Sistem; gemisavar füzeleri, seyir füzeleri, helikopterler, İHA’lar ve düşük irtifa profiline sahip uçaklara karşı çok kısa menzilli, yüksek reaksiyon süreli bir koruma kalkanı oluşturabilmektedir. Bu kapsamda YHSS, modern donanma unsurlarının benimsediği multi-layer (katmanlı) hava savunma mimarisinin en iç katmanını temsil eder ve özellikle gemi savunmasında “last-ditch defence” rolüyle kritik bir kuvvet çarpanıdır.

Askerî literatürde “last-ditch defence”, bir harekât alanında yahut kritik bir platform üzerinde geri çekilme veya savunma hattını yeniden kurma imkânının kalmadığı en son aşamayı ifade etmektedir. Bu kavram, çoğu zaman kuşatma altındaki birliklerin, kritik bir üssün ya da yüksek değerli bir platformun (savaş gemisi, radar istasyonu, mühimmat deposu gibi) düşmesini engellemek için elde kalan tüm imkân ve kabiliyetlerin seferber edildiği son savunma çemberini tanımlar. Modern doktrinlerde last-ditch defence genellikle çok katmanlı savunma yapılanmalarının en iç halkası olarak konumlanır. Örneğin hava ve füze savunma mimarisinde CIWS gibi yakın hava savunma sistemleri, tehdit platforma birkaç saniyelik mesafeye kadar yaklaşmış olsa bile “son savunma hattı” olarak angajman alır. Bu nedenle kavram hem taktik-operatif seviyede hem de platform özelinde “geri dönüşü olmayan noktada verilen kritik savunma” anlamında kullanılır ve doktrinsel bağlamda “son çare, son hat, en iç çeper savunması” şeklindedir.

Sistemin gemi radarını kullanarak atış kontrol verisi üretmesi hem entegrasyonu kolaylaştırmakta hem de platformun savaş yönetim sistemi (SYS) ile gerçek zamanlı veri alışverişini optimize etmektedir. Aynı zamanda ADVENT ve GENESİS gibi ağ merkezli savaş yönetim sistemleriyle de tam entegrasyon planı, MKE’nin sistemi bir silah platformu olarak konumlandırmanın ötesinde ağ destekli bir sensör-silah konseptine de dönüştürdüğünü ortaya koymaktadır.

Bu bağlamda projenin ilerleyen fazlarında radar ve E/O sensörlere sahip stand-alone konfigürasyonun hedeflenmesi ile sistemin gemi dışındaki tesis ve kara birliklerinin korunmasında de kullanılabilirliğinin artması kapsamında hem stratejik hem de taktik çeşitlilik sağlayacağı değerlendirilmektedir.

Teknolojik Altyapı ve Teknik Özellikler

MKE 20 mm Yakın Hava Savunma Sistemi, platformun çekirdeğini oluşturan 20×102 mm kalibrede altı döner namlulu Gatling topu sayesinde dakikada 3000-4000 atıma ulaşan yüksek ateş hızına sahiptir ve gemiye yönelen tehditlere karşı yoğun ateş örtüsü sağlayacak biçimde tasarlanmıştır. Sistem, 1500 mermilik mühimmat besleme kapasitesiyle süreklilik gerektiren angajmanlarda kesintisiz atış imkânı sunarken, yaklaşık 2000 metre etkili menzili ile füze, helikopter ve İHA sınıfı hedefler için optimize edilmiştir. 3500 kg toplam ağırlığa sahip platform, -15° ile +85° arasındaki yükseliş ekseni hareketi ve n×360° yatay eksenli dönüş kabiliyetiyle geminin tüm çevresel açıklığını kapsayacak bir angajman geometrisi oluşturur. 100±10°/s açısal hız değeri ise hızlı manevra yapan hedeflere karşı tepki süresinin kısalmasını sağlar.

Sistem, 400-440 VAC 50-60 Hz elektrik güç gereksinimiyle mevcut gemi enerji mimarileriyle uyumludur. Elektro-optik pakette yer alan soğutmalı termal kamera, gündüz kamerası ve lazer mesafe ölçer birimleri radar verileriyle birlikte hedef takibini destekleyen hibrit bir algılama altyapısı ortaya koymaktadır. ADVENT ve GENESİS savaş yönetim sistemleriyle tam entegrasyon kabiliyeti, silah sisteminin gemi radarlarından gerçek zamanlı veri alarak otonom veya manuel angajman modlarında çalışmasına olanak tanıyacaktır.

Bu teknik mimari bütünlük MKE CIWS’i yüksek ateş yoğunluğu, geniş algılama spektrumu ve platform uyumluluğu bakımından modern donanmaların ihtiyaç duyduğu son nokta hava savunma standartlarıyla rekabet edebilir bir konuma taşımaktadır.

Operasyonel Performans, Görev Profilleri ve Çoklu Alan Uygulamaları

MKE 20 mm CIWS dakikada 4000 atıma ulaşan yüksek ateş yoğunluğu ile gemiye yönelen tehditlere karşı son aşama savunma hattını oluşturur. Bu yüksek dakikadaki atım performansı, seyir veya gemisavar füzeler gibi Mach 1-3 hız seviyesine ulaşan hedeflere karşı etkili bir “yok etme bölgesi” yaratmaktadır. Ayrıca sistemin 2 km’ye varan etkili menzili geminin orta katman sensörlerinin ürettiği iz bilgisiyle birleştiğinde, düşük radar izine sahip (low-RCS) İHA ve drone tehditlerine karşı gerekli reaksiyon süresini sağlar.

Mevcut CIWS sınıfları ile benzer şekilde elektro-optik sensörlerin sisteme entegre edilmesi sayesinde meteorolojik koşulların sınırladığı radar ortamlarında pasif izleme ve hedef tespiti kapasitesi kazandırılmasına imkân sunmaktadır. Böylece E/O-radar ortaklığıyla oluşturulan bu hibrit algılama mimarisi, yoğun elektronik harp koşullarında sistemin görev sürekliliğini desteklemektedir. İleri fazda radarların entegre edileceği stand-alone versiyon özellikle kritik tesisler, limanlar, üs bölgeleri ve mobil hava savunma ihtiyaçlarında modüler bir yakın hava savunma unsuru olarak farklı görev ortamlarına uyarlanabilme esnekliği sunacaktır.

Ağ Merkezli Harp, Savaş Yönetim Sistemleri ve Savunma Ekosistemi ile Entegrasyon

CIWS’in GENESİS ve ADVENT entegrasyonu sayesinde sistem yalnızca bir silah modülü olmanın çok daha ötesine geçerek ağ destekli bir savaş bileşeni olarak konumlanmaktadır. ADVENT’in sunduğu bu dağıtık sensör füzyonu, tehditlerin gemi üzerindeki farklı sensörlerden alınan bilgilerle tek bir iz üzerinden yönetilmesini sağlamaktadır. Bu yapı CIWS’in hedef tespit-takip-angajman döngüsündeki gecikme sürelerini azaltır ve geminin genel durumsal farkındalığını artırır.

Ayrıca NATO standartlarına uygun veri yolu etkileşimi, sistemin farklı tipte gemi ve muharip platformlara da entegrasyonunu kolaylaştırmaktadır. Türkiye’nin CIWS alanındaki dışa bağımlılığı azaltma hedefi de göz önüne alındığında, MKE’nin bu sistemi millî savunma sanayii ekosisteminin dışa açık, sürdürülebilir ve modernize edilebilir bir bileşeni hâline gelmektedir.

Sonuç Yerine: Modern Tehdit Spektrumunda Son Hat Savunma Paradigması

MKE 20 mm Yakın Hava Savunma Sistemi, Türkiye’nin deniz platformlarında kritik öneme sahip son nokta hava savunma kapasitesini millîleştirme yolunda atılan en somut adımlardan biri olarak dikkat çekmektedir. Dakikada 4000 atım ile yüksek atım hızı, geniş sensör paketi, ADVENT-GENESİS SYS entegrasyonu ve gelecekte radar destekli stand-alone yapı hedefi ile sistem çok katmanlı/çok boyutlu bir savunma çözümüne dönüştürmektedir.

Bu kapsamda MKE CIWS, Türk Deniz Kuvvetleri’nin özellikle doygun saldırı (saturation attack), düşük görünürlüklü İHA tehditleri ve hızlı seyir füzelerine karşı oluşturduğu savunma katmanında kritik bir kuvvet çarpanı olacak ve aynı zamanda Phalanx benzeri yabancı sistemlere olan bağımlılığı azaltarak millî savunma kapasitesini güçlendirme/millîleştirme hamlesi ile hem donanmamızın hem de çoklu alanlarda inşa ettiğimiz millî savunma ekosistemimizin gücüne güç katacaktır.