TOLGA Yakın Hava Savunma Sistemi: Bütünleşik ve Çok Katmanlı Hava Savunma Mimarisi Çelik Kubbe İçinde Yeni Bir Yaklaşım

Times Of Defence Yazarı – Öğr. Gör. Ömer Memoğlu – 25 Kasım 2025

TOLGA Yakın Hava Savunma Sistemi (YHSS), Türkiye’nin “Çelik Kubbe” olarak tanımlanan bütünleşik ve çok katmanlı hava savunma mimarisinin 3.000 metre ve altındaki alçak irtifa segmentini korumak üzere tasarlanmış olup, tamamen yerli ve milli imkânlarla üretilmiş bir yakın hava savunma sistemdir. Sistem, yakın tehdit spektrumunun hızlı çeşitlendiği modern harp ortamında kara birliklerinin, hareketli konvoyların, kritik tesislerin, üs bölgelerinin ve deniz platformlarının korunmasına yönelik modüler ve esnek bir çözüm sunmaktadır.

Operasyonel konsept olarak TOLGA YHSS hem soft-kill hem de hard-kill yöntemlerini aynı mimaride buluşturarak çok bileşenli, adaptif bir savunma yaklaşımı benimsemektedir. Bu çifte yöntem sayesinde tehdit mümkün olan en düşük maliyetli ve pasif çözümle (jammer) etkisizleştirilmeye çalışılmaktadır. Sistem gereklilik hâlinde yüksek hassasiyetle ateş gücüne geçerek tehdidi bertaraf eder. Bu esnek konsept TOLGA’yı hibrit tehdit ortamının ihtiyaçlarına yanıt veren çok katmanlı bir yakın hava savunma paketi hâline dönüştürmektedir.

Teknik Özellikler ve Performans Parametreleri

Sistemin teknik yapısı sensör ve silah bileşenlerinin bütünleşik çalışmasına dayalıdır. Mobil radar istasyonu 10 kilometreye kadar tespit ve takip kabiliyeti sunarken elektro-optik sistemler hedef doğrulama ve izleme işlevini yerine getirmektedir. Soft-kill yaklaşımı yüksek güçlü jammer birimleriyle sağlanmakta ve yaklaşık 3 kilometre mesafedeki dronlar elektronik karıştırma ile devre dışı bırakılabilmektedir.

Hard-kill paketinde ise 35 mm, 20 mm ve 12.7 mm çaplarında farklı etki yarıçaplarına sahip silah sistemleri yer almaktadır. 35 mm silah sistemi 3.000 metreye, 20 mm sistem 1.000 metreye ve 12.7 mm sabit ya da döner namlulu sistemler 300 metreye kadar angajman gerçekleştirebilmektedir. Bu silah sistemleri için MKE tarafından geliştirilen anti-dron mühimmatı hedefe yaklaşınca havada infilak ederek parçacık etkisi yaratan özel bir yapıya sahiptir. Tüm unsurlar MKE’nin geliştirdiği TOLGA YHSS komuta kontrol sistemi üzerinden de entegre biçimde yönetilebilmektedir.

Stratejik ve Operasyonel Katkılar

TOLGA YHSS özellikle düşük maliyetli ve sürü hâlinde kullanılan dron tehditlerinin arttığı modern muharebe ortamına yönelik asimetrik karşı koyma kapasitesi sağlamaktadır. Soft-kill yönteminin sisteme entegre edilmesi maliyet-etkinlik açısından önemli bir avantaj yaratır. Çünkü modern muharebe sahasında dronlara karşı mühimmat kullanımı yerine elektronik bastırmanın ilk tercih olarak devreye alınması daha maliyet-etkin bir çözümdür.

Hard-kill paketinin çok katmanlı olması ise farklı irtifa ve hız özelliklerine sahip hedeflere karşı ardışık savunma halkaları oluşturarak sistemin etkinliğini artırmaktadır. Bu yaklaşım özellikle kritik tesislerin, ileri üs bölgelerinin ve sınır karakollarının korunmasında sürdürülebilir bir angajman kapasitesi doğurmaktadır. Deniz platformlarına entegre edilebilirliği ise TOLGA’yı çok alanlı (multi-domain) savunma konseptine uygun bir çözüm hâline getirir. Sistemin tamamen yerli bileşenlerden oluşması Türkiye’nin hava savunma ekosisteminin (Çelik Kubbe HSS’nin) tüm katmanlarının katmansal çerçevede stratejik bağımsızlığa erişmesine imkân sunarken, lojistik kolaylık ve hızlı modernizasyon avantajı da oluşturmaktadır.

Karşılaştırmalı Perspektif ve Gelecek Gelişim Alanları

Küresel muadiller incelendiğinde TOLGA’nın ayırt edici yönü elektronik karıştırma ve kinetik imha kabiliyetlerini aynı platformda, tamamen yerli bileşenlerle sunma kabiliyetidir. Uluslararası örneklerde görülen modülerlik ve sensör çeşitliliği TOLGA’da daha kompakt ancak bütünleşik bir yapıya dönüştürülmüştür. Bu yapı da özellikle hızlı konuşlandırma gerektiren operasyonlarda avantaj sağlayabilir.

Sistemin gelecekte lazer tabanlı yakın hava savunma çözümleriyle de desteklenmesi söz konusu olabilecek ve yapay zekâ destekli otomatik hedef tanımlama algoritmalarının geliştirilmesi ve sürü dronlara karşı daha geniş bantta elektronik karıştırma yeteneklerinin eklenmesi de potansiyel gelişim alanları olarak öne çıkabilir. Bu çerçevede TOLGA’nın mevcut kabiliyetlerini artırarak Türkiye’nin hava savunma ekosisteminin (Çelik Kubbe HSS katmanlarının) daha üst teknolojik seviyelere taşınmasına katkı sağlayan kritik bir yakın hava savunma çözümü olduğunu değerlendirmek gerekir.

Sonuç Yerine: Dron ve İHA Tehditlerine Karşı Stratejik Yakın Hava Savunması

MKE TOLGA Yakın Hava Savunma Sistemi (YHSS), modern tehdit spektrumunun en kritik bileşenlerinden biri hâline gelen düşük irtifa dron ve insansız hava araçlarına karşı çok katmanlı bir savunma yaklaşımı sunmaktadır. Soft-kill ve hard-kill yöntemlerinin tek bir mimaride bütünleşmesi sayesinde sistem maliyet etkin, esnek ve operasyonel olarak sürdürülebilir bir çözüm sunar.

Tespit, takip, karıştırma ve imha döngüsünün tamamen yerli alt sistemlerle yürütülmesi ise Türkiye’nin savunma sanayiinde hedeflediği stratejik otonomiye/bağımsızlığa hizmet eden önemli bir adımdır. TOLGA kara ve deniz unsurlarının korunmasında geniş bir uygulama alanına sahip olup katmanlı hava savunma mimarisinin alçak irtifa konseptini güçlendirerek savunma ekosisteminde kritik bir rol üstlenecektir.